Rau bong non là hiện tượng gì khi mang thai

Rau bong non là một cấp cứu sản khoa thường xảy ra ở ba tháng cuối của thời kỳ thai kỳ với diễn biến đột ngột, nhanh chóng có thể đe doạ tính mạng của mẹ và thai nhi do tình trạng choáng mất máu, biến chứng rối loạn đông máu hay vô niệu. Cần phải chẩn đoán sớm và xử trí kịp thời mới có thể cứu sống mẹ và thai. Bài viết này hãy cùng NIPT gentis tìm hiểu rõ hơn nhé !

Rau bong non là hiện tượng gì khi mang thai

Rau bong non là gì?

Rau bong non là trường hợp rau bám đúng vị trí nhưng bị bong sớm trước khi thai nhi được sổ ra ngoài, do có sự hình thành khối huyết tụ sau rau, khối huyết tụ lớn dần làm bong bánh rau ra khỏi thành tử cung cắt đứt sự nuôi dưỡng giữa mẹ và thai nhi

Nguyên nhân

Nguyên nhân chính xác gây rau bong non chưa được biết rõ, tuy nhiên người ta nhận thấy có những yếu tố thuận lợi sau:

Rau bong non hay gặp ở người con rạ lớn tuổi hơn là người con so (80%) và những người bị huyết áp cao nhiễm độc thai nghén (khi có thai mới bị cao huyết áp, trước đó chưa bao giờ bị)

Do sang chấn gây ra rau bong non: Chấn thương trực tiếp vào bụng (do tai nạn giao thông, bị ngã xe, hoặc do tai nạn sinh hoạt (do bị đánh hoặc khi lao động bị ngã). Do chọc dò ối, do thủ thuật ngoại xoay thai không đúng kỹ thuật làm kéo dây rốn gây rau bong non

Phát hiện rau bong non thế nào

• Triệu chứng lâm sàng

- Đau bụng dữ dội do tử cung bị co cứng: Thai bị đau vùng bụng dưới xuất hiện một cách đột ngột, bắt đầu từ tử cung đau xiên ra sau lưng và lan xuống đùi sau đó lan khắp cả bụng. Cơn đau có tính chất liên tục kéo dài. Khi tử cung cứng như gỗ do tử cung bị co cứng một cách bất thường, trương lực cơ bản của tử cung cũng cao hơn bình thường. Chiều cao tử cung ngày càng tăng, khối máu tụ càng lớn làm tử cung càng tăng lên bệnh nhân đau lăn lộn vật vã hốt hoảng có dấu hiệu choáng ngày càng nặng, mạch nhanh huyết áp tụt nặng hơn nữa có thể kèm theo hội chứng tiền sản giật.

- Xuất huyết: Xuất huyết âm đạo có thể có hoặc không có do máu đọng lại trong tử cung mà không chảy ra ngoài. Tính chất máu chảy ra là máu đỏ sậm loãng không đông. Bác sĩ khám âm đạo sẽ thấy cổ tử cung siết cứng như vòng nhẫn, ối căng phồng, bấm ối thấy nước ối lẫn máu đỏ. 

- Sờ nắn phần thai qua thành bụng khó khăn do tử cung co cứng. Nghe tim thai thay đổi nhanh chóng hoặc không nghe được trong những thể nặng. Những thể nhẹ cũng có thể nghe được nhưng khó khăn, thường diễn tiến đến suy thai rất nhanh chóng. 

• Triệu chứng cận lâm sàng

- Xét nghiệm máu khi mang thai : Công thức máu không thay đổi hoặc thay đổi rất ít. Sinh sợi huyết hơi tăng giai đoạn đầu về sau giảm

- Xét nghiệm nước tiểu có albumin niệu

- Siêu âm sẽ thấy hình ảnh máu tụ là một khối echo đồng nhất sau rau

• Tiến triển

- Thông thường sau khi nhau bong chuyển dạ sẽ bắt đầu khởi phát. Chuyển dạ thường diễn ra rất nhanh. Ở thể nhẹ bấm ối thể tích giảm làm tử cung co bóp được, cổ tử cung mở nhanh thai sổ ra ngay, rau và máu cục ra theo, nhưng tử cung có thể đờ và máu chảy nhiều

- Có thể chuyển từ thể nhẹ sang thể nặng trong chốc lát. Nếu không xử lý kịp thời sẽ đưa đến những biến chứng sau

• Biến chứng

- Choáng mất máu: Vừa là triệu chứng vừa là chẩn đoán. Choáng xẩy ra nhanh nhất là sau khi thai và rau ra. Điều cần lưu ý là lượng máu ứ lại trong lòng tử cung có thể rất nhiều so với lượng máu chảy ra ngoài âm đạo.

- Rối loạn đông máu: Do thiếu sinh sợi huyết, phát hiện sau khi sổ rau thấy máu loãng vẫn tiếp tục chảy ra ngoài âm đạo. Biến chứng này càng nặng nếu diễn biến nhau bong non càng kéo dài vì vậy cần phải phát hiện sớm để có ngay hướng xử trí

- Vô niệu: Cần theo dõi những giờ đầu và những ngày tiếp theo sau để phát hiện những biến chứng này. Thai phụ đái ít, đau vùng hông, urê huyết tăng cao nhưng urê niệu giảm. Vô niệu phần lớn là do tình trạng choáng tụt huyết áp, chảy máu nhiều. Một số khác do hoại tử không hồi phục của lớp vỏ thận tiên lượng nặng có thể dẫn đến tử vong

- Biến chứng khác: Suy gan cấp, suy thận mạn, suy tuyến thượng thận, cao huyết áp.

• Điều trị

- Điều trị nội khoa hồi sức tích cực băng truyền dịch, truyền máu và phục hồi lại cân bắng nước điện giải, chống choáng giảm đau, dùng thuốc giảm co cơ tử cung.

- Nếu thể nhẹ cổ tử cung mở hết bấm ối cho đẻ đường dưới. Nếu thể nặng chống sốc, chống các biến chứng vô niệu, mổ sớm cứu mẹ và thai

- Phẫu thuật nhằm hai mục đích chính: Lấy thai ra khỏi tử cung để tử cung co hồi thực hiện cơ chế cầm máu và quan sát kỹ các tổn thương đẻ quyết định bảo tồn hay phải cắt tử cung

• Phòng bệnh

- Đăng ký và quản lý thai nghén thật tốt, đặc biệt những phụ nữ nằm trong nhóm nguy cơ cao.

- Xử lý sớm đối với các trường hợp rau bong non

- Tuyên truyền, giáo dục cho cộng đồng về nguyên nhân, triệu chứng và nguy cơ của rau bong non để đề phòng và phát hiện sớm

Rau bong non là một cấp cứu sản khoa mà nếu không kịp thời cấp cứu sẽ làm vỡ tử cung người mẹ và dễ làm cho cả người mẹ và thai nhi tử vong. Chính vì vậy thai phụ cần phải khám thai và các xét nghiệm trong thai kỳ chặt chẽ và đăng ký sinh ở những cơ sở sản khoa uy tín. Nếu có dấu hiệu bất thường về cơ co tử cung cần báo ngay cho bác sĩ chuyên khoa để kiểm tra, theo dõi và xử trí.